Piersza Legia Polska gen Dąbrowskiego zwana Legią Włoską 1800

Sztandar batalionu artylerii 1 Legii Polskiej utworzonej 1800 zwanej też Włoską.

mal. Kajetan Saryusz-Wolski

  
W 1800 roku Generał Jan Henryk Dąbrowski, przeformował 1 i 2 Legie Legionów Polskich we Włoszech wywodzące się z Legionu Polskiego Posiłkowego Lombardii 1797 na Pierwszą Polską Legię zwaną też Legią Włoską. 

Legion Polski Posiłkowy Lombardii, Legion Polski – polska formacja wojskowa w służbie Lombardii.  Formowanie Legionu rozpoczął gen. Dąbrowski 9 stycznia 1797 roku. Podporządkowany został dywizji terytorialnej Lombardii dowodzonej przez gen. Charlesa Édouarda Jenningsa de  Kilmaine'a i pod taką nazwą w składzie piechoty lekkiej występował. 19 lutego 1797 roku liczył 7 oficerów i 1110 żołnierzy.
Był to zalążek słynnych Legionów Polskich we Włoszech.
Dowódca: Jan Henryk Dąbrowski    
I batalion grenadierów - Ludwik Dembowski, Jan Strzałkowski   
II batalion strzelców - Antoni Kosiński   
III batalion fizylierów - Ludwik Dembowski   
Zakład Legionów w Mediolanie - Kazimierz Konopka

Dowódca dywizji terytorialnej Lombardii gen. Charles Édouard Jennings de  Kilmaine

 Gen. Jan Henryk Dąbrowski, w rozmowach z rządem Republiki Lombardzkiej ustalił, że "ubiory, odznaki wojskowe i organizacja tego korpusu winny być w miarę możności zbliżone do zwyczajów Polaków". Kilkanaście dni po rozpoczęciu formowania pododdziałów, przedstawiono władzom Lombardii umundurowanych 20 grenadierów i 20 strzelców. Grenadierzy posiadali mundur wzorowany na polskiej kawalerii narodowej. Były to granatowe spodnie i kurtki z karmazynowymi wyłogami, kołnierzem, mankietami i połami[a]. Strzelcy prezentowani podobny mundur z ozdobami zielonymi. Wzorowany był na mundurze 3 regimentu pieszego buławy polnej litewskiej. Buty noszono z cholewkami do połowy łydki. Nogawki spodni wkładane do butów. Na prawym ramieniu noszono czerwono-biało-zielony kontrepolet w barwach lombardzkich z napisem "Gli uomini liberi sono fratelli" czyli Ludzie Wolni są Braćmi.
Pierwsi grenadierzy i strzelcy wystąpili przed władzami lombardzkimi w kapeluszach. Wkrótce jednak zamieniono je na rogatywki z czarnym barankiem bez daszka. Oficerowie sztabu nosili czerwone czapki, a żołnierze piechoty - granatowe. Przypinano do nich kokardy francuskie. Na początku XIX w. weszły w życie wysokie i usztywnione rogatywki z okutym daszkiem i podpinką.  Kolejny formowany 3 batalion fizylierów miał nosić granatowe kurtki i spodnie z jasnoniebieskimi wyłogami. Z uwagi na tempo prac organizacyjnych, zrezygnowano z epoletów u fizylierów, a szyto czarne czapki z jasnobłękitnym barankiem, czerwonymi kitkami oraz biało-karmazynowymi kordonami. Ponieważ planowanych dla legionistów butów z półcholewkami nie dostarczono, żołnierze nosili buty używane w armii francuskiej. W zestawieniu ze spodniami połowa łydki pozostawała odkryta. Wyposażono wiec żołnierzy w małe płócienne, czarne kamasze.
Z tego Legionu Posiłkowego Lombardii po napływie większej liczy Polaków powstały; 1 Legia Legionów Polskich we Włoszech i 2 Legia Legionów Polskich we Włoszech.
17.maja 1797 roku Bonaparte podjął decyzję o reorganizacji Legionów, co nazajutrz przyjął Centralny Komitet Wojskowy przy Administracji Lombardii. Wg tego planu powstać miały dwa legiony polskie po trzy bataliony.

 

 1 Legia Legionów Polskich we Włoszech - polska formacja wojskowa w służbie francuskiej walcząca o Niepodległość Polski okupowanej przez zaborców. Wiosną 1797 roku Bonaparte podjął decyzję o reorganizacji Legionów Polskich. Decyzję przyjął do wykonania Centralny Komitet Wojskowy przy Administracji Lombardii. Wg tego planu powstać miały dwa legiony polskie po trzy bataliony. Dowództwo Legii, dowódca (szef) - gen. Józef Wielhorski; od 6 X 1797 - gen. Karol Kniaziewicz, major - Jan Strzałkowski, adiutant - Ignacy Jasiński, kwatermistrz - Antonio Caccianiga, adiutant szefa Legii - Carlo Rosignana, I batalion (Bolonia) - Jan Strzałkowski; od 6 VIII 1797 - Szymon Białowiejski, II batalion (Ferrara) - Antoni Kosiński; od VIII 1797 - Maciej Forestier, III batalion (Bolonia) - Maciej Zabłocki; od VIII 1797 - Józef Grabiński; od 17 V 1798 - Józef Zeydlitz. Weszła w 1800 w skład Legii Pierwszej Polskiej. 
Mundur stanowiły polskie granatowe kurtki i spodnie. Ozdoby posiadały kolory lombardzkie: pierwsza legia miała mieć białe wyłogi, czerwone kołnierze i zielone klapy. Nie zostało to jednak zaakceptowane przez Dąbrowskiego i ostatecznie legioniści nosili: "kurtkę, pantalony i czapkę; szarfę, dragonki i kordony oficerskie srebrne, przerabiane karmazynowym jedwabiem". Podstawowym kolorem munduru pozostał granatowy. Bataliony różniły się barwą ozdób oraz guzików wzorowane na barwach regimentów Rzeczypospolitej. I batalion nosił ozdoby karmazynowe, a szlify i guziki srebrne barwy kawalerii narodowej.  II/1 Legii ozdoby zielone i guziki złote wzorowane na 3 regimencie pieszym buławy polnej litewskiej. III/1 Legii, wzorując się na 10 regimencie pieszym koronnym Ordynacji Rydzyńskiej, miał ozdoby żółte i guziki srebrne.

2 Legia Legionów Polskich we Włoszech - polska formacja wojskowa w służbie francuskiej walcząca o Niepodległość Polski okupowanej przez zaborców. Wiosną 1797 roku Bonaparte podjął decyzję o reorganizacji Legionów Polskich. Decyzję przyjął do wykonania Centralny Komitet Wojskowy przy Administracji Lombardii. Wg tego planu powstać miały dwa legiony polskie po trzy bataliony. Dowództwo, dowódca - gen. Franciszek Ksawery Rymkiewicz; (od 31 VIII 1798 zastępstwo sprawował Jan Strzałkowski); gen.Wielhorski; gen. Kosiński; ; Ludwik Dembowski, major - Józef Chamand, adiutant - Józef Gabriel Biernacki, I batalion (Mantua) - Ludwik Dembowski, II batalion (Fort Urbino) - Józef Chamand; od 31 VIII 1797 - Lipczyński     III batalion (Mediolan) - Józef Niemojewski; od 17 IX 1797 - Tomasz Zagórski. Weszła w 1800 w skład Legii Pierwszej Polskiej. 
Mundur stanowiły polskie granatowe kurtki i spodnie. Ozdoby posiadały kolory lombardzkie: druga legia miała mieć zielone wyłogi, białe kołnierze i czerwone klapy. Nie zostało to jednak zaakceptowane przez Dąbrowskiego i ostatecznie legioniści nosili: "kurtkę, pantalony i czapkę; szarfę, dragonki i kordony oficerskie srebrne, przerabiane karmazynowym jedwabiem". Podstawowym kolorem munduru pozostał granatowy. Bataliony różniły się barwą ozdób oraz guzików wzorowane na barwach regimentów Rzeczypospolitej. I batalion 2 Legii nosił czarne wyłogi i srebrne guziki, co było odwołaniem się do 8 regimentu pieszego litewskiego im. Radziwiłłów. II batalion - wzorem 16 regimentu pieszego koronnego, wyłogi niebieskie z czerwoną wypustką i srebrnymi guzikami. III batalion, podobnie jak 2 regiment pieszy koronny szefostwa Wodzickiego lub 3 regiment pieszy koronny, nosił czerwone i srebrne guziki.

mal. Kajetan Saryusz-Wolski

Legia Włoska lub Pierwsza Legia Polska - polska formacja wojskowa w służbie francuskiej walcząca o Niepodległość Polski okupowanej przez zaborców.
Powstała w 1800 roku na skutek połączenia wojsk 1 i 2 Legii Legionów Polskich we Włoszech zdziesiątkowanych w bitwach.

Początkowo miały ją tworzyć cztery bataliony piechoty, pułk jazdy i kompania artylerii konnej. Po przeprowadzonej w następnych miesiącach reorganizacji i uzupełnieniu stanów osobowych, 23 lipca 1800 roku liczyła 117 oficerów i 2564 żołnierzy.
Struktura organizacyjna

Dowództwo Pierwszej Legii Polskiej 1800 zwanej też Legią Włoską - dowódca gen. Jan Henryk Dąbrowski

I batalion - Szymon Białowiejski
II batalion - Józef Chłopicki
III batalion - Piotr Świderski
IV batalion - Ignacy Stanisław Zawadzki
V batalion - Ignacy Jasiński
VI batalion - Tomasz Zagórski
VII batalion - Kazimierz Małachowski
batalion artylerii - Wincenty Aksamitowski

mal. Kajetan Saryusz-Wolski

mal. Kajetan Saryusz-Wolski

mal. Kajetan Saryusz-Wolski

mal. Kajetan Saryusz-Wolski

23 października utworzono dodatkowo batalion grenadierski, a Legia podzielona została na dwie brygady:

1 Brygada w składzie I, II, i III batalionu - dowódca (szef) brygady: Jan Strzałkowski
2 Brygada w składzie IV, V,VI, VII batalion i batalion grenadierów - dowódca (szef) brygady: Andrzej Karwowski.

1 Półbrygada Polska - polska formacja wojskowa w służbie francuskiej.
Na podstawie decyzji Pierwszego Konsula, w połowie listopada 1801 roku postanowiono z legionistów utworzyć trzy półbrygady liniowe.

22 listopada 1801 roku odbyła się konferencja gen. Dąbrowskiego z gen. Martinem Vignolle. Ustalono, że każdą z Legiia będzie się reorganizować odrębnie, wzmacniając najsłabszymi batalionami pozostałe. 4 grudnia 1801 roku w Modenie zebrano I.-III. bataliony, w Reggio IV,V, i VII. VI batalion i artylerii zostały rozparcelowane.
Dowództwo
dowódca (szef) brygady - Józef Grabiński
szef kontroli - Stanisław Jakubowski
kwatermistrz - Konstanty Mutrecy
I batalion - Szymon Białowiejski
II batalion - Józef Chłopicki
III batalion - Piotr Świderski

2 Półbrygada Polska - polska formacja wojskowa w służbie francuskiej.
Na podstawie decyzji Pierwszego Konsula, w połowie listopada 1801 roku postanowiono z legionistów utworzyć trzy półbrygady liniowe.

22 listopada 1801 roku odbyła się konferencja gen. Dąbrowskiego z gen. Vignolle. Ustalono, że będzie się każdą z Legiia reorganizować odrębnie, wzmacniając najsłabszymi batalionami pozostałe. 4 grudnia 1801 roku w Modenie zebrano I.-III. bataliony, w Reggio IV,V, i VII. VI batalion i artylerii zostały rozparcelowane.
Na początku 1803 roku 2 półbrygada jako 114 półbrygada liniowa wyjechała na San Domingo. Z wyprawy wróciło niewielu żołnierzy.
Dowództwo
I batalion - Kazimierz Małachowski
II batalion - Ignacy Jasiński
III batalion - Ignacy Zawadzki

Barwy Legionów Polskich we Włoszech.
Generałowie i adiutanci
jesień 1798
kurtka granatowa z karmazynowymi ozdobami, srebrnymi guzikami i białą kamizelką.
Spodnie granatowe z karmazynowym lampasem
Czapka karmazynowa z galonem srebrnym i czarną skórą zamiast baranka
Szarfy z granatowo-biało-karmazynowymi frędzlami na lewym ramieniu: karmazynową dla adiutanta generała lejtnanta i granatową dla adiutanta generała majora
1 Legion
I batalion - ozdoby karmazynowe, a szlify i guziki srebrne
otok karmazynowy
II batalion - ozdoby zielone i guziki złote
otok zielony
III batalion - ozdoby żółte i guziki srebrne
otok żółty

Lista Imienna oficerów Pierwszej Legii Legionów Polskich we Włoszech gen. Dąbrowskiego z dnia 21. 03. 1801r.

Lista Imienna oficerów Pierwszej Legii Legionów Polskich we Włoszech gen. Dąbrowskiego z dnia 21. 03. 1801r.

Lista Imienna oficerów Pierwszej Legii Legionów Polskich we Włoszech gen. Dąbrowskiego z dnia 21. 03. 1801r.

Lista Imienna oficerów Pierwszej Legii Legionów Polskich we Włoszech gen. Dąbrowskiego z dnia 21. 03. 1801r.

Lista Imienna oficerów Pierwszej Legii Legionów Polskich we Włoszech gen. Dąbrowskiego z dnia 21. 03. 1801r.

Lista Imienna oficerów Pierwszej Legii Legionów Polskich we Włoszech gen. Dąbrowskiego z dnia 21. 03. 1801r.

Lista Imienna oficerów Pierwszej Legii Legionów Polskich we Włoszech gen. Dąbrowskiego z dnia 21. 03. 1801r.

Lista Imienna oficerów Pierwszej Legii Legionów Polskich we Włoszech gen. Dąbrowskiego z dnia 21. 03. 1801r.

Lista Imienna oficerów Pierwszej Legii Legionów Polskich we Włoszech gen. Dąbrowskiego z dnia 21. 03. 1801r.

Stan Legion Pierwszy Legionów Polskich we Włoszech gen. Dąbrowskiego z dnia 10.12. 1801r

Stan Legion Pierwszy Legionów Polskich we Włoszech gen. Dąbrowskiego z dnia 10.12. 1801r

Stan Legion Pierwszy Legionów Polskich we Włoszech gen. Dąbrowskiego z dnia 10.12. 1801r

Stan Legion Pierwszy Legionów Polskich we Włoszech gen. Dąbrowskiego z dnia 10.12. 1801r

Stan Legion Pierwszy Legionów Polskich we Włoszech gen. Dąbrowskiego z dnia 10.12. 1801r

Stan Legion Pierwszy Legionów Polskich we Włoszech gen. Dąbrowskiego z dnia 10.12. 1801r

Stan Legion Pierwszy Legionów Polskich we Włoszech gen. Dąbrowskiego z dnia 10.12. 1801r

Stan Legion Pierwszy Legionów Polskich we Włoszech gen. Dąbrowskiego z dnia 10.12. 1801r

Stan Legion Pierwszy Legionów Polskich we Włoszech gen. Dąbrowskiego z dnia 10.12. 1801r

Lista Imienna Pierwszej Legii Polskiej zwanej Legią Włoską 1800r. z książki, Gen.  Amilkar Kosiński we Włoszech 1795-1803 r. : zbiór materyałów do historyi Legionów Polskich we Włoszech.

Karol Otto Kniaziewicz herbu własnego (ur. 4 maja 1762 w Asītes (Assieten) w ówczesnej Kurlandii, zm. 9 maja 1842 w Paryżu) – generał dywizji Wojsk Polskich, uczestnik insurekcji kościuszkowskiej, jeden z dowódców Legionów Polskich we Włoszech, twórca i dowódca Legii Naddunajskiej, uczestnik kampanii napoleońskiej, działacz emigracyjny.

Powstała też Legia Naddunajska – to polska formacja wojskowa utworzona w dniu 8 września 1799 roku w Republice Batawskiej (obecna Holandia) z byłych żołnierzy armii austriackiej - (Polaków), którzy dostali się do niewoli francuskiej lub zbiegli z szeregów wojsk austriackich do armii francuskiej.
Legia składała się z 4 batalionów piechoty, 4 szwadronów jazdy i kompanii lekkiej artylerii - łącznie 5970 żołnierzy. Początkowo oddziałami Legii Naddunajskiej dowodził generał Karol Otto Kniaziewicz.  Legioniści walczyli w latach 1800-1801 przeciw armii austriackiej (reńskiej). Pomogli odnieść zwycięstwo w bitwie pod Marengo i pod Hohenlinden. Po pokoju w Lunéville legia skierowana została do Włoch. Wielu legionistów, łącznie z Kniaziewiczem, podało się do dymisji, wyrażając tym swój protest przeciwko pominięciu sprawy polskiej w układach pokojowych z Austrią.  Po podaniu się do dymisji generała Kniaziewicza i odejściu części legionistów, legia przeformowana została w 3 półbrygadę polską, a następnie w 113 półbrygadę francuską.  Półbrygadę pod dowództwem generała Władysława Franciszka Jabłonowskiego wysłano w 1801 na San Domingo (Haiti), gdzie zostali zdziesiątkowani przez choroby tropikalne i walki z miejscową ludnością, sprzeciwiającą się francuskiemu panowaniu. Legia Naddunajska przestała istnieć w roku 1802.

Legioniści Polscy na San Domingo, mal. Suchodolski

Bitwa na San Domingo Legioniści Polscy, mal. Suchodolski

Władysław Franciszek Jabłonowski zw. Murzynkiem (ur. 25 października 1769 w Gdańsku, zm. 29 września 1802 na Santo Domingo), generał brygady Legionów Polskich. Jabłonowski był nieślubnym synem angielskiej arystokratki Marii Dealire i jej murzyńskiego lokaja, przygarniętym przez Konstantego Jabłonowskiego. Większość życia spędził we Francji, ale wziął udział w insurekcji kościuszkowskiej i uważał się za Polaka. Był generałem polskim i francuskim.  Kształcił się w służbie wojskowej w Brienne, gdzie miał się kolegować z Napoleonem.  W latach 1785-92 w armii francuskiej. Uczestnik powstania 1794 roku (podpułkownik). Członek Centralizacji Lwowskiej - wysłany przez nią do Turcji z misją nawiązania kontaktu z rządami francuskim i tureckim. Od 1799 generał brygady w Legionach Dąbrowskiego, gdzie odznaczył się w bitwie pod Bosco i Posturana.  W zimie (1799 — 1800) dowodził Legionem w Alpach.  Po pokoju w Lunéville 1801 zostaje generałem francuskim, obejmując dowództwo strategiczne nad 113. półbrygadą piechoty, która powstała z Legii Naddunajskiej, a przesłana została na Santo Domingo.  Zmarł w miejscowości Jérémie na żółtą febrę.  Został wspomniany w pierwszej księdze Pana Tadeusza:  Jak Jabłonowski zabiegł, aż kędy pieprz rośnie,  Gdzie się cukier wytapia i gdzie w wiecznej wiośnie  Pachnące kwitną lasy; z legiją Dunaju  Tam wódz Murzyny gromi, a wzdycha do kraju.

Manierka z orzecha kokosowego, San Domingo

Legia Nadwiślańska – polska jednostka powstała 31 marca 1808 roku w wyniku przemianowania tworzonej od wiosny 1807 roku na mocy dekretu Napoleona Legii Polsko-Włoskiej w związku z jej przejściem na żołd francuski w królestwie Westfalii. Istniała do 18 czerwca 1813.
Generał Dąbrowski zażądał jeszcze w 1806 od Napoleona przysłanie z Włoch do Polski resztek około 3 tysięcy Legionistów w charakterze instruktorów dla przyszłej Armii Księstwa Warszawskiego. Ze względu na obawę Poniatowskiego, że Legioniści opanują Armie zablokował ich przybycie. Zamiast stać się kośćcem młodej Armii Księstwa Warszawskiego, zostali przeznaczeni do utworzenia na Dolnym Śląsku Legii Polsko-Włoskiej na żołdzie francuskim, a następnie przemianowana  jako Legia Nadwiślańska.

Bitwa pod Albuerą i atak Polskich Lansjerów Legii Nadwiślańskiej, zwanych  "los infernos picadores" piekielnymi Lansjerami. mal.  William Barnes Wollen

Gen. Józef Chłopicki dowódca Legii Nadwiślańskiej

Istniały też Legie Północne – polskie formacje wojskowe utworzone na mocy dekretu Napoleona z 20 września 1806 roku podczas wojny z Prusami w celu wykorzystania Polaków służących dotąd w wojsku pruskim.  Przystąpiono do tworzenia dwóch Legii – jednej pod dowództwem generała Józefa Zajączka, oraz drugiej pod wodzą generała Jana Henryka Wołodkowicza. Każda z Legii miała docelowo liczyć 5000 żołnierzy, jednak stanu tego nigdy nie osiągnięto. I Legia Północna skierowana została w składzie dywizji generała Jana Ménarda do Szczecina, natomiast II Legia Północna 29 listopada 1806 wcielona została do pierwszej Legii.  Legia Północna odznaczyła się w kampanii pod Tczewem i Gdańskiem. Na skutek zdecydowanych żądań żołnierzy Legia w 1808 roku weszła w skład Armii Księstwa Warszawskiego i przekształcona została w 5 i 6 pułk piechoty II Legii Księstwa Warszawskiego.